Yarık Dudak

Yarık dudak ve yarık damak vakaları doğuştan görülen rahatsızlıklardır. Gebelik döneminde özellikle bir takım problemlerden dolayı dudağın ve daman birleşmemesi durumlarında ortaya çıkan bir problemdir. Özellikle ailesel genetik yatkınlığın olması durumunda yarık dudak ve yarık damak vakalarının görülme olasılığı çok daha fazladır.  Bu rahatsızlıkların günümüz koşullarında tedavisi mümkündür. Burada erken müdahale önem kazanmaktadır.

Hamilelik döneminin 8-12 haftalarında meydana gelen gelişim problemleri dolayısıyla ortaya çıkan anomali olan yarık dudak ve yarık damak doğumdan sonraki ilk aylarda görülmektedir. Çocuklarda görülen bu durum çocuğun beslenme zorluğu çekmesine neden olmaktadır. Bununla birlikte sık sık solunum yolu enfeksiyonlarının da yaşamasına neden olmaktadır. Bu durum müdahale edilmesi halinde %100 düzeltilebilmektedir. Bu sayede anomali ile hayata gelen bebeklerin de normal bir yaşantı sürmesini sağlanabilmektedir. Peki, yarık dudak ve yarık damak oluşmasının nedenleri nelerdir? İşte merak edilen ayrıntılar!

Yarık Dudak Nedir?

Yarık dudak hamileliğin dördüncü ve yedinci haftası arasında oluşur. Bebeğiniz hamilelik sırasında geliştikçe, vücut dokuları ve başın her iki yanındaki özelleşmiş hücreler yüzünüzün merkezine doğru büyür ve birleşerek yüzünü oluşturur. Bu dokuların birleşmesi dudak ve ağız gibi yüz özelliklerini oluşturur. Yarık dudak, dudakları oluşturan dokunun doğumdan önce tam olarak birleşmemesiyle oluşur. Bu, üst dudakta bir açıklığa sebep olur. Bu açıklık ufak bir yarık ya da dudaktan bebeğin buruna kadar uzun bir yarık olabilir. Yarıklar dudağın bir tarafında, her iki tarafta veya çok olağandışı bir şekilde ortada da oluşabilir. Yarık dudaklı çocuklarda yarık damaklı da olabilir.

Yarık Damak Nedir?

Damak hamileliğin 6. ve 9. haftaları arasında oluşur. Yarık damak, damağı oluşturan dokunun hamilelik sırasında tam olarak birleşmemesiyle oluşur. Bazı bebeklerde damağın hem önü hem de arkası açık bırakılır. Yarık damaklı veya yarık damaksız ya da sadece yarık damaklı çocuklar genellikle beslenmede ve net konuşmada zorluk çekerler ve kulak enfeksiyonları da olabilir. Ayrıca işitme problemleri ve dişlerinde problemler de olabilir.

Nedenleri ve Risk Faktörleri

Çoğu bebekte yarıkların sebepleri bilinmemektedir. Bazı çocukların genlerindeki bir değişiklik nedeniyle yarık dudak veya damak vardır. Yarık dudak ve damak, annenin neyle temas ettiği, ne yediği veya içtiği veya doğum sırasında aldığı ilaçlar gibi genlerin ve diğer faktörlerin bir kombinasyonundan kaynaklandığı düşünülmektedir.
Doğum kusurları olan bebeklerde hangi faktörlerin en yaygın olduğunu anlamak, nedenleri daha fazla bilgi almanıza yardımcı olacaktır. Orofasiyal yarıklı bir bebeğe sahip olma şansını artıran bazı faktörler hakkında araştırma çalışmalarından önemli bulgular bildirmiştir:
Sigara: Hamilelik sırasında sigara içen kadınların, içmeyenlere göre orofasiyal yarıklı bir bebeğe sahip olma olasılığı daha yüksektir.
Diyabet: Hamilelikten önce diyabet teşhisi konan kadınların, diyabeti olmayanlara göre yarık dudaklı veya yarık dudaksız çocuk sahibi olma riski daha yüksektir.
Bazı ilaçların kullanımı: Hamileliğin ilk üç ayında (ilk 3 ay) epilepsi tedavisi için topiramat veya valproik asit gibi bazı ilaçlar alan kadınlar, yarık dudaklı veya dudaksız bir bebek doğurma riski altındadır. Yarık dudak ve damak gibi doğum kusurlarını ve bunların nasıl önleneceğini araştırmaya devam ediliyor. Hamileyseniz veya hamile kalmayı istiyorsanız, sağlıklı bir çocuk sahibi olma ihtimalinizi artırmanın yolları hakkında doktorunuzla konuşabilirsiniz.

Yarık Damak Çeşitleri  

Yarık dudak ve damak, hamilelik sırasında bebeğin dudağı veya ağzı doğru şekilde oluşmadığında ortaya çıkan doğum kusurlarıdır. Bu doğum kusurları genellikle topluca “orofasiyal yarıklar” olarak adlandırılır.
Yarık damak, özellikle yarık dudaklı veya yarık dudaksız orofasiyal yarıklar, hamilelik sırasında rutin ultrason ile teşhis edilebilir. Özellikle damak yarığı başta olmak üzere bebek doğduktan sonra da teşhis edilebilirler. Bununla birlikte, bazen bazı yarık damak türleri (submukozal yarık damak ve bifid uvula gibi) yaşamın ilerleyen zamanlarına kadar teşhis edilemeyebilir.

Yarık Dudak Ve Yarık Damak Oluşmasının Nedenleri

Yarık dudak ve yarık damak anomalisi hakkında yapılmış birçok araştırma ve inceleme bulunmaktadır. Yapılan incelemeler neticesinde hem çevresel faktörlerin hem de genetik faktörlerin etkili oldu görülmüştür. Aile bireylerinde benzer bir vakanın olma durumu bebekte de olma riskini arttırmaktadır. Burada aile bireylerinde daha önce bu tür bir vakanın bulunup bulunmadığının araştırılması gerekmektedir.
Hamilelik döneminde çocuk gelişiminde çevresel faktörler oldukça etkin rol oynamaktadır. Özellikle hamileliğin 8 ve 12 haftaları arasında kızamıkçık ve benzeri enfeksiyon çocuğun yüz birleşiminde eksikliğin olması ve dolayısıyla yarık dudak ve yarık damak vakalarının ortaya çıkmasını tetiklemektedir. Yine bazı sosyal ekonomik şartlarında düşük olması vakaların görülme riskini arttırmaktadır. Ancak vakaların neredeyse tamamı üzerinde eve beyinlerin etkisi veya iradesi etkili değildir.

Yarık Dudak Ve Damak Tedavisi

Yarık dudak ve damak tedavisi öncelikle anatomik olarak normalleşmenin sağlanması amacıyla tercih edilmektedir. Özellikle damak ve dudak beslenme konusunda oldukça fonksiyonel bir işleve sahiptir. Bununla birlikte estetik açıdan da oldukça kritiktir. Bu nedenle yarık dudak tedavisini neredeyse tüm ebeveynler tercih etmektedir. Bu sayede hem yarık dudak hem de yarık damak probleminin tamamıyla ortadan kaldırılabilmesi ve normal yaşantının sürdürülebilmesi mümkündür.
Yarık dudak ve damak teşhisi konulmuş olan bebeklerde tedavi doğumdan 2 gün sonra yani 48 saat sonra başlamaktadır. Doğum sonrasında bebeğin gelişimine göre cerrah tarafından cerrahi operasyon planlanarak genellikle geçici dudak operasyonu gerçekleştirilmektedir. Bu işlem ile asıl cerrahi operasyona hazırlık yapılmaktadır. Sonrasında estetik bir operasyon gerçekleştirilerek cerrahi işlem sonlandırılır. Yarık dudak ve damak tedavisi günümüz koşullarında mümkündür.

Dudak- Damak Yarığı Ameliyatı Nasıl Yapılır?

Orofasiyal yarıklı çocuklara yönelik hizmetler ve tedavi, yarıkların ciddiyetine, çocuğun yaşına ve ihtiyaçlarına ve ilişkili sendromların veya diğer doğum kusurlarının varlığına veya her ikisine göre değişebilir.
Yarık dudak düzeltme ameliyatı genellikle yaşamın ilk birkaç ayında yapılır ve ilk 12 ay içinde önerilir. Yarık damak düzeltme ameliyatının yaşamın ilk 18 ayında veya mümkünse daha erken yapılması önerilir. Birçok çocuk büyüdükçe ek cerrahi prosedürlere ihtiyaç duyacaktır. Cerrahi onarım çocuğun yüzünün görünümünü iyileştirebilir ve ayrıca nefes alma, işitme, konuşma ve dil gelişimini iyileştirebilir. Orofasiyal yarıklarla doğan çocukların özel diş bakımına veya ortodonti gibi diğer tedavilere ve hizmetlere de ihtiyacı olabilir.

Yarık Dudak Ve Damak Sonrasında Bakım

Ameliyat öncesinde herhangi bir problem yaşanmaması için bebeğin ameliyata çok iyi hazırlanması gerekmektedir. Problemsiz atlatılan bir ameliyat sonrasında 24 saat bebek hastanede tutulmaktadır. Ameliyat sonrasında bebeğin kendine gelmesi ile birlikte beslenmesi özenle sağlanmalıdır. Ameliyat sonrasında bebeğin oturur pozisyonda kaşık yardımıyla beslenmesi gerekmektedir. Yemek yerken veya günlük aktiviteler sırasında ameliyat bölgesinin temiz ve kuru tutulması sağlanmalıdır.

Yarık Dudak Ve Yarık Damak Tedavisinde Alternatif Yöntemler

Yarık dudak ve yarık damak tedavisinde cerrahi operasyon dışında bir alternatif yoktur. Bölge kesilerek anatomik yapıya uygun bir biçimde birleşme sağlanması için gerekli cerrahi müdahaleler gerçekleştirilmektedir. Yapılan bu estetik işlem sonrasında hem görünüm hem de fonksiyon olarak iyileşme sağlanmaktadır. Ancak problemin küçük dilde olması gibi sınırlı durumlar ameliyat gerektirmeyebilmektedir. Böyle bir durumda inisiyatif genellikle aileye ve bebeğin sağlık durumuna göre belirlenmektedir.